Je ziet ze regelmatig in en om ons dorp rijden: oorlogsvoertuigen. Voertuigen toebehorend aan het Oorlogsmuseum te Medemblik, gevestigd aan de Zeldenrust 5. Wie zitten daarachter? Binding ging in gesprek met twee enthousiaste vrijwilligers, Janita en Lars Rustenburg. Het begint allemaal met de passie van Lars zijn vader, Robin Rustenburg. De Opperdoezer ondernemer wilde rond zijn 20e marinier worden maar werd afgekeurd op een hernia. Ondanks dat bleef hij deze interesse houden.
Ongeveer 15 jaar later krijgt Robin het advies van zijn vrouw Sietske om naast het harde werken eens een hobby te gaan zoeken. Hij schaft een legerjeep aan en sleutelt samen met kennissen net zo lang tot de jeep het op en top doet. De fascinatie wordt groter. Hij koopt een GMC-legertruck, restaureert deze weer naar originele staat en bouwt de laadbak van binnen om tot camper. Lars: “Met die camper gingen wij op vakantie. Wij bezochten veel plaatsen met oorlogsgeschiedenis, in 2009 begon dat met een reis naar Normandië”.
Door deze vakanties met de voertuigen groeide steeds meer de interesse in de Tweede Wereldoorlog, wat ervoor zorgde dat Robin steeds maar doorging met het restaureren van W.O.II-voertuigen, dat inmiddels een aardige collectie begon te worden. Lars: “In 2014 werd het pand aan de Zeldenrust aangekocht. Hier konden de voertuigen worden gestald, maar dat was niet de belangrijkste reden. Mijn ouders hadden een maatschappelijke droom. Mijn moeder werkte vroeger in de zorg en heeft haar leven lang een passie gehad voor kinderen wat zich ook uitte in jarenlang jeugdzorg. Door de combinatie van W.O.II-hobby en zorg voor kinderen kwamen zij tot de beslissing om iets te doen met bewustwording van keuzes en de gevolgen daarvan voor jezelf en anderen. De oorlog zou daarin centraal moeten staan waarin een hoop keuzes zijn gemaakt met vele gevolgen. Zo werd de toepasselijke naam Educatief W.O.II Centrum Medemblik bedacht.”
Robin en Sietske Rustenburg pakken het rigoureus aan. In het pand bouwen zij een dorpje in jaren ’40 stijl met onder meer een school, een drukkerij en een huiskamertje met schuilzolder. Er wordt een educatief belevingsprogramma ontwikkeld voor leerlingen van de basisschool. In oktober 2017 wordt het museum officieel geopend door burgemeester F. Streng. Alles in en om het museum wordt gedaan door vrijwilligers. Van het geven van de lesprogramma’s tot het onderhoud van het museum. De interesse groeit enorm van 14 schoolklassen in het voorjaar van 2019 tot wel 107 geboekte schoolklassen in voorjaar 2020.
Janita: “Het lesprogramma is gebaseerd op gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog in West-Friesland. Er is onder andere contact geweest met historische verenigingen uit de dorpen. Met waargebeurde verhalen komen wij tot de bewustwording, die wij voor ogen hebben. Leerlingen zijn heel enthousiast.”
Tijdens het gesprek is er een klas in het museum aanwezig. Hun aandacht voor het verleden is groot. Ze lopen door het dorp en maken vol overtuiging hun teamopdrachten. Het educatieve doel van de familie Rustenburg wordt zo wel bereikt.
Steeds meer scholen raken geïnteresseerd in de aanpak van het museum. Ook middelbare scholen geven aan met hun leerlingen langs te willen komen. Voor die doelgroep wordt er op dit moment een interactief lesprogramma ontwikkeld. Door de enorme groei met niet alleen schoolklassen, maar ook met regulier bezoek en verschillende groepsarrangementen stond het museum in voorjaar 2020 voor de stap om drie vrijwilligers in vaste dienst aan te nemen om al het werk uit te kunnen voeren. Maar ook hier gooiden de coronamaatregelen roet in het eten. Janita: “Wij mochten niet meer open en zo waren er plots ook geen inkomsten meer. Lars en ik zijn nu nog steeds fulltime vrijwilligers, maar dat kan natuurlijk niet zo blijven. Wij zijn dan ook enorm blij met de versoepelingen en hopen straks weer volop te draaien, zodat de stichting ons uiteindelijk in loondienst kan nemen.”
Een zware tijd lijkt achter de rug. Het enorme pand is nu meer dan het 1940-dorp. “Steeds meer bezoekers vroegen ons naar de militaire voertuigen die in de loods naast het 1940-dorp staan. Dit bracht ons op het idee om naast het 1940-dorp met de burgerlijke kant van de W.O.II, ook een expositie te ontwikkelen met de militaire kant,’’ aldus Lars.
Daarbij is er een werkgroep van vrijwilligers druk bezig om met het museum geregistreerd te worden, zodat het museum straks ook te bezoeken zal zijn voor mensen met een Museumjaarkaart. Het is een compleet museum aan het worden.
Natuurlijk is het de Bindingcorrespondent gegund om een rondleiding door het museum te krijgen. Zodra je binnen bent, adem je al een geheel andere sfeer van vroeger in. Het 1940-dorp doet aandoenlijk aan. Het brengt je terug in de tijd. Niet alleen door de opstallen, maar ook met voorwerpen en interieurs van toen. Als we de grote loods binnenstappen staan er tal van legervoertuigen, informatieborden, voorwerpen en een treinwagon. Vrijwilligers zijn hard aan het werk om de militaire expositie af te maken en een bijbehorend educatief lesprogramma voor de leerlingen en een belevingstour voor de reguliere bezoekers te ontwikkelen. In een klein jaren ’40 theatertje met 90 zitplaatsen zullen straks ook films te zien zijn. Ook kunnen er presentaties en lezingen worden gegeven. Met al deze museale onderdelen wordt er in dit museum een steeds completer beeld uit onze (Westfriese) geschiedenis gegeven. Verder verzorgt het museum arrangementen als workshops en bedrijfsuitjes. Ook is het museum in het weekend te bezoeken, kijk maar eens op de website van Oorlogsmuseum Medemblik.
Er is een samenwerking met de vrijwilligers van de herdenkingsvereniging Pontoon Group ’40 -’45. Zelf speelt deze groep gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog na voor publiek tijdens herdenkingsevenementen in heel West-Europa. Lars is één van de leden: ‘’Het laatste evenement bijvoorbeeld vond plaats in januari 2020 in Luxemburg. Daar werden we door gemeente Bettendorf uitgenodigd om exact 75 jaar later op exact dezelfde plek als toen een pontonbrug te bouwen zoals dat toen ook gebeurd is. Bij het maken van zo een noodbrug krijgt het publiek een stukje bewustwording wat er voor nodig was om ons te kunnen bevrijden.’’ De Pontoon Group helpt actief mee met het onderzoek om tot de verhaallijnen voor de nieuwe militaire expositie ‘Weg naar Vrijheid’ te komen.
Gerard Bot
