“Dit is Lisa”, zegt Nick. Voor me knort een langharig varken. Voor ik het weet ben ik omringd. Een zeug schurkt wat tegen me aan. “Het zijn net honden”, vervolgt Nick. “Ze gaan ook graag op hun rug liggen om te worden geaaid. Ze zijn net zo lief én onberekenbaar. Het blijven wilde dieren die ruimte nodig hebben.” Een volwassen zeug weegt zo’n 200 kilo, een beer wel 300. Eén bonk spieren. En vlees. Uiteindelijk bedoeld voor consumptie, maar niet voordat ze een goed leven hebben gehad. Want van ophokken is geen sprake op de Tamworth Hoeve in Wervershoof. Hier groeien de varkens op een duurzame manier op en dragen ze bij aan het ecosysteem.
Ik sta op de voormalige ijsbaan van Wervershoof waar de lichtmasten nog herinneren aan de voormalige functie van het terrein. De 6,5 hectare grond is nu leefgebied van 23 Tamworth varkens, 14 kippen en enkele hanen. Nick Mulder pacht het land van de gemeente. Tot vorig jaar mei was het terrein nog door bramenstruiken overwoekerd. De varkens grazen het gebied schoon. “Tamworth varkens grazen wroetend wat goed is voor de grond. Ze zijn er voor natuurbegrazing en uiteindelijk ook voor de consumptie van vlees.”
Varkenshoeder
Nick heeft een woning in Wervershoof, maar de komende weken verblijft hij in een tent tussen de varkens. Hier ervaart hij vrijheid. Hij is varkensboer, maar prefereert varkenshoeder als benaming. Daarnaast werkt hij nog drie dagen bij Taxi Kaijer. In de toekomst hoopt hij van zijn varkens, de moestuin die in aanleg is en de plannen die hij heeft voor educatie en entertainment, te kunnen leven.
Taxichauffeur
Na de havo, die hij afmaakt, maar zonder diploma verlaat, gaat de dan 19-jarige Nick meteen aan het werk als taxichauffeur. Hij is niet zo’n leerder, steekt graag de handen uit de mouwen en leert liever van de leerschool die het leven zelf is. Hij heeft geen agrarische achtergrond, maar is altijd al gek geweest op de natuur en alles wat er leeft. Privé heeft hij kippen, hanen, schapen, duiven en zelfs alpaca’s. Op een dag zekere besluit hij Tamworth varkens de gaan houden; een langharige varkenssoort die met uitsterven wordt bedreigd. Hoe kwam hij op dit idee?
Binnenstebuiten
“Een paar jaar geleden keek ik naar het tv-programma Binnenstebuiten. Het ging over een man die na 27 jaar werken bij de politie Tamworth varkens was gaan houden. Daarmee houdt hij een stuk natuur schoon en helpt hij de dit soort te overleven. Een mooi voorbeeld van duurzaam agrarisch ondernemerschap. Ik wilde er meer over weten en ging de Biologisch dynamische landbouwschool Warmonderhof in Dronten volgen. Het was al snel duidelijk voor me dat ik dit varkensras wilde gaan hoeden.”
Educatie en theater
Van het een kwam het ander en inmiddels heeft Nick 23 varkens in Wervershoof, 8 op de Veenakkers en 6 op het Zonnepark in Andijk waar het ecosysteem met zonnepanelen draaiende wordt gehouden. “We verwachten over zo’n 3 maanden, 3 weken en 3 dagen (de drachttijd van een varken) weer drie nestjes met biggen. Deze biggen worden gewoon buiten tussen de bomen in een door de moeder gemaakt nest geboren. Ook de bevruchting van de zeugen gaat op de natuurlijke manier, hier weet onze beer Ferdinand wel raad mee.“
Inmiddels is het een uit de hand gelopen hobby. Zijn ambitie is zo’n 200 varkens te hoeden zodat hij er zijn boterham mee kan verdienen. Als aanvulling bouwt hij aan een grote moestuin met groenten en fruit, is hij bijenimker voor de honing en zijn er plannen voor een educatief programma. “Dit terrein in Wervershoof is uniek. Hier is uitbreiding op grote schaal mogelijk en kunnen kinderen van basisscholen en middelbare scholen veel leren. Ook leent dit terrein zich uitstekend voor intieme theater- en muziekvoorstellingen voor klein publiek.”
Varkensredder
Vanwege de Coronacrisis blijft het nog even toekomstmuziek, maar Nick bruist van de ideeën. En die blijven niet onopgemerkt. Radio en televisie hebben al ruimschoots aandacht besteed aan de Thamworth Hoeve. Binnenkort krijgt hij bezoek van Varkens in Nood die hem waarschijnlijk het 5 sterren keurmerk zullen geven. Afgelopen maandag was Nick zijn verhaal te horen op de Belgische radioprogramma Nieuwe Feiten. Als varkenshoeder én varkensredder. Het lijkt tegenstrijdig, de varkens worden uiteindelijk toch geslacht. Hoe rijmt hij dat voor zichzelf?
Geen massaproductie
“Dat is hoe ons ecosysteem en de voedselketen bedoeld is. Niet voor massaproductie en massaconsumptie, maar leven van wat de natuur ons te bieden heeft. Er is niets mis met het eten van vlees, als het maar niet via de bio-industrie komt. Alle dieren verdienen een goed leven. Tamworth varkens zijn niet geschikt voor de massaproductie. Ze groeien niet hard genoeg en leveren daardoor onvoldoende geld op. Slachtvarkens worden na 5 à 6 maanden fokken geslacht, biologische varkens na 8 tot 10 maanden. Bij mij leven de varkens zo’n 24 maanden. In de natuur met alle ruimte om zich heen. Bovendien werk ik niet standaard met antibiotica en dergelijke.”
All you can eat
“Ja, het vlees is uiteindelijk een stukje duurder, maar ook veel lekkerder en gezonder. Varkensvlees is slecht voor de huid en werkt allergieën in de hand, zegt men, maar dat geldt niet voor het vlees van mijn varkens. Ik vind het belangrijk dat mensen bewuster kijken naar wat ze eten. Het ‘All you can eat’ principe houdt de massaproductie in stand. Als we weer gaan eten wat de natuur ons biedt binnen het seizoen waarin we leven, verandert de vraag en zal ook het aanbod veranderen.
Afval of voer
Een dure hobby, zo lijkt het voorlopig voor Nick. “Valt mee. Het kan rendabel omdat ik werk met alles wat over is. Geen duur, gemanipuleerd voer om snel te fokken, maar afvalstromen als voedsel voor de dieren. Ik ontvang restbrood van Bakker Swart, fruit en groenten van Swier in Zwaagdijk en aardappels, wortels en bieten van biologisch dynamisch tuinbouwbedrijf De Lepelaar in Sint Maarten. Deze producten worden door vorm, kleur en houdbaarheidsdatum niet geaccepteerd voor de verkoop, maar zijn prima voer voor de varkens. Schapenstreek uit Lutjebroek levert wei van de kaasproductie, ook dat vinden de varkens lekker. En zo wordt er zo min mogelijk als afval weggegooid.”
Vrijheid
Niet duur, wel duurzaam. Het is een werkwijze én een levenswijze voor Nick. Rijk zal hij niet worden, maar dat past ook niet bij hem. “Het maakt niet uit wat ik verdien, als ik maar lol heb in mijn werk. Het geeft me zo’n groot gevoel van vrijheid dit te mogen doen.”
De Coronacrisis zet bepaalde plannen on hold, maar levert ook kansen. Als het zwembed onverhoopt toch niet wordt gesloopt, ontstaat de mogelijkheid voor Nick om op het terrein te gaan wonen. De oude ijsbaankantine leent zich uitstekend voor woonruimte, althans volgens de ideeën van Nick. Geen nieuwbouw, maar verbouw. Ook dat is duurzaam. De tijd zal het leren. En de varkens grazen verder.
Mieke de Beer-Koomen
