De toneelgroep Europa acteert dit jaar voor het eerst onder regie van Marjan Vlam, Drie dingen spatten volgens haar altijd van de planken: levendigheid, lef en liefde voor toneel. Is dat gelukt met het toneelstuk Les Misérables, gebaseerd op een roman van de Frans schrijver Victor Hugo uit 1862?
Het antwoord daarop zie ik op 17 maart 2018 in De Schoof. De Franse ellendigen worden vol lef getoond in een levendig decor met acteurs die gepassioneerd hun talent laten zien. Al voor het begin word je meegezogen naar het toneelstuk door een aantal mooie artikelen in het programmaboekje, waaronder een welgevallig in memoriam van Piet Vermeulen, die jarenlang de man van het licht is geweest.
In het begin van de 19e eeuw komt Jean Valjean vrij na een lange gevangenisstraf. Hij laat zich bekeren door een bisschop en verbetert zijn leven zodanig dat hij zelfs burgemeester wordt. Zijn verleden laat hem echter niet met rust en hij verliest zijn maatschappelijk aanzien, zodat hij vlucht, samen met Cosette, die hij adopteert en met wie hij een vader-dochter relatie heeft. Een mooi leven in Parijs eindigt tijdens de juni-opstand. Hij raakt gewond, wordt geconfronteerd met zijn oude rivaal van de politie, ervaart onderlinge vetes en krijgt vlak voor zijn dood een vraag om vergiffenis.
De uitvoering van Les Misérables is zeker niet miserabel. 23 Acteurs vervullen maar liefst 64 rollen! Een groot aantal van hen zorgt als gevangenen direct voor een pakkend begin, prachtig uitgebeeld. De akten volgen elkaar vervolgens snel op in een snel wisselend decor. Dat is op zich al een kunst wanneer je ziet dat dit met een beperkte hoeveelheid middelen wordt gedaan. Een kastje als tafel van de rechtbank, waarachter men recht spreekt, is in een volgende akte de tapkast van een bordeel. Is er een mooier contrast voor een meubelstuk?
In de pauze is Eric Bakker uit Enkhuizen al enthousiast over de uitvoering: “Ik ben hier met mijn dochter en ik vind het bijzonder leuk. Er is genoeg actie, maar ook genoeg rust om het prima te volgen. Ik vind het ook spannend om te weten hoe het afloopt. De rol van de verteller vind ik prachtig. Die is dragend en verbindend.” De verteller van het verhaal is tijdens het toneelstuk op het podium aanwezig en praat met fraaie citaten van Victor Hugo de akten aaneen.
Toneel is voor jong en oud. Zowel op het podium als in de zaal is men van alle leeftijden. Merel Grent hoort bij de jongsten en is vol lof over het gebodene. “Het is af en toe wel wat ingewikkeld, maar vooral erg mooi om te zien. Ik vind het leuk, dat mijn nicht Tessa meedoet. Ik vind dat zij erg goed speelt. In haar rol kwam zij écht ziek over. Ik vind dat knap gedaan.”
Na de pauze volgt de problematiek van de revolutie en de liefde. Prachtig en spannend uitgebeeld. Het is af en toe wat zwaar, maar er is ook voldoende luchtigheid, zodat het heerlijk amusant overkomt. Het publiek raakt in vervoering bij zoveel geweld en leed. De verteller heeft het juist wanneer hij zegt: “Armoede brengt volkeren tot revoluties en revoluties brengen het volk weer tot armoede.” De wil om te veranderen blijkt onoverkomelijk uit het spel van de acteurs, maar het gaat ten koste van veel slachtoffers.
Het verhaal eindigt met een toekomst voor de verliefden en de dood van de hoofdpersoon. Een oorverdovend applaus is wat zo’n avond compleet maakt.
Nel Vlaar, die zich vele jaren voor de vereniging heeft ingespannen, keek deze keer vanaf de eerste rij naar het schouwspel. Zij blikt tevreden terug: “Ik ben een echte toneelliefhebber. Het was vanavond een moeilijk te regisseren toneelstuk, dat uitstekend verliep. Ik heb prachtig toneel gezien. De acteurs deden alles zonder souffleuse, dat met zo’n stuk op zich al bijzonder knap is. Dit was anders dan andere jaren. Dit was écht toneel.”
Na afloop is het nog gezellig napraten. De acteurs zijn terecht blij met hun uitvoering. Hoe kijkt de regisseuse er op terug? Zeer tevreden: “Dit is zo’n moeilijk toneelstuk voor amateurs. Zij verdienen een dikke pluim. Zij hebben met lef gespeeld en brachten dit bijzondere stuk heel levenslustig. Toneel wordt in Wervershoof zó gedragen. Vijf avonden een volle zaal is echt uniek. Het is een toneelvereniging met veel leden, maar dus ook met veel karakters. Ik ben dankbaar, dat ik met hen mag werken. Wervershoof mag hier trots op zijn. We moeten dit koesteren.”
En zo is dat. Een prachtig toneelstuk heeft de acteurs gekregen, die het verdient.
Een mooie afsluiting van de uitvoering waren de laatste zinnen van de verteller:
De toekomst is een zonsopgang en niet een zonsondergang. Dát is de ware troost van de mens.
Gerard Bot
