“Hoeveul toid hebbe jullie?” vroeg Niek Mol al meteen bij aanvang van het gesprek.
Want een interview met Niek en Riet Mol-Kaarsemaker, de vroegere uitbaters van café-restaurant “de Landbouw” ofwel “ ’t Heltje” kan zomaar wel eens een tijdje in beslag nemen. En zo ging het ook op die 14e november 2018, zoveel herinneringen en mooie verhalen waren er te vertellen over hun tijd in dit café in Onderdijk. Niek overleed in 2021. Zijn verhalen leven voort.
Niek Mol (zoon van Jan Mol en Aaltje Scholten) en Riet Kaarsemaker (dochter van Maria Mol en Arie Kaarsemaker) groeiden beiden op in Onderdijk. Nét geen buren waren ze van elkaar, maar het scheelde niet veel. Ze kregen verkering en trouwden op 24 mei 1956. Gelijk met hun trouwen kochten ze het café over van de vader en moeder van Riet, die er al 28 jaar de boel bestierd hadden.
Het café had de naam “de Landbouw” omdat vader daarnaast ook gewoon nog landbouwer was.
Van alleen het café kon je niet leven.
Riet groeide op in het café, maar echt leuk vond ze dat niet. Er moest altijd rekening gehouden worden met bezoekers en ook op zondag mocht ze nooit zomaar weg omdat ze moest helpen, al was het maar plaatjes draaien voor de klanten. Niek was daarom ook al geen fan van het caféleven maar ze wilden ook graag trouwen, er was geen geld en geen woning, dus overname van het café was dan toch een goede oplossing.
Verbouwing na verbouwing
Het was een heel oud pand. Niek en Riet wilden eerst wat verbouwen dus moesten ze naar de Boerenleenbank om geld. Hierop kwamen burgemeester Raat, Vok Koomen en Dirk Bijvoet kijken of dat allemaal wel haalbaar was. De reactie van de burgemeester was: “Nou Mol, gooi die ouwe tent maar om en zet maar een mooi nieuw pand neer”.
Daar was natuurlijk geen sprake van, er was geen geld, maar Riet vertelt dat ze dat achteraf beter wél hadden kunnen doen want in de 18 jaar dat ze er gezeten hebben is er 15 keer verbouwd!
Al met al kostte dat natuurlijk veel meer en het was een kwestie van steeds weer wat sparen, stukje eraan, stukje omhoog, eindje naar opzij, een schuur en weer naar achteren. Er kwam geen eind aan.
Alle verbouwingen werden uitgevoerd door Jan Peerdeman, ondertussen ging Niek overdag evengoed gewoon te bouw.
Gezinsleven
Ook het gezinsleven ging gewoon door. Er werden 5 kinderen geboren, drie meisjes en twee jongens.
Lyda als eerste in 1957, daarna Karin, Toos, Hans en als laatste André in 1969.
Caféleven
Het caféleven was een druk bestaan. Hulp in de huishouding voor het gezin was er niet, Riet deed alles zelf. Verven en behangen als er weer eens verbouwd was tot het naaien van de gordijnen aan toe. Het verenigingsleven maakte volop gebruik van de cafés voor vergaderingen e.d.
Gebruikers van hun zaak waren o.a. damclub WIK (Willen Is Kunnen), Coöperatie LTB, Naastenliefde, Voetbal, Jong Leven, Bloembollencultuur, Vrouwenbond. Ze zaten soms overal te vergaderen; in het café, de huiskamer tot in de keuken aan toe. Dan gingen ze zelf maar ergens met een koppie in het gangetje zitten ofzo.
Riet zorgde tijdens de talloze vergaderingen ook altijd voor hapjes en dergelijke. Veel van dit alles werd eigenlijk gratis weggeven, het hoorde er zo bij vond Riet.
Snoep en sigaret
Alle weken hadden ze ook de bejaarden, die betaalden een kwartje voor een kop koffie. Niek haalde sommige ouderen die niet zelf konden komen zelfs op en bracht ze ook weer naar huis. Zo ook Bertha (van Cor) Ruiter. Die zat zoals gewoonlijk achter in de auto mooi te praten. Opeens stopt ze onder het rijden vanaf de achterbank een mangel (snoepje) in Nieks mond. Niek was hier totaal niet op voorbereid en schrok zich een hoedje, vooral omdat hij op datzelfde moment ook een sigaret in zijn mond had… de blaren stonden erop!
Voetbal
Ook herinneren Niek en Riet zich nog goed dat ze voor de voetbal altijd een pot thee naar het voetbalveld brachten voor in de rust. Dit was dan wel een hele grote pot van zo’n 10 liter, dus je sjouwde je een breuk. Later moesten dochters Karin en Toos dit klusje overnemen en wat hadden die meiden daar een hekel aan! Naar die stinkende en douchende mannen in de kleedkamer en later dan alles weer ophalen. En dat alles voor 1 gulden. Daarbij de diverse telefoontjes naar het café
-die bijna als enige op het dorp telefoon had- als er bijvoorbeeld weer eens een wedstrijd was afgelast. Dochter Lyda weer op weg naar iemand van het bestuur om dit door te geven en over een vergoeding had men het niet eens.
Rente bijschrijven
Voor 2 gulden 50 hield de Boerenleenbank iedere woensdagmiddag van 2 tot 5 zitting in het café. Bankdirecteur Jan vd. Geest kwam dan gewoon op de fiets met de tas met geld achterop.
Begin januari zat de bank er drie hele dagen te rente bijschrijven. Daar was de burgemeester en het hele bestuur van de bank bij aanwezig. Voor Niek en Riet was dit alles een leuk extraatje, want dan keken sommigen na afloop naar de bijschrijving in het spaarboekje of er nog een gelagje af kon.
Zo kwamen ook de kameraden Jaap Bakker (Kes) en Jan Weel-Stroet te rente bijschrijven. Het kon blijkbaar nogal lijden met de rente dus ze zaten op een gegeven moment lekker door te zakken. Toen het steeds later werd ging de telefoon met de mededeling dat de koeien van Jaap stonden te loeien omdat ze nodig gemolken moesten worden. Daar hadden de mannen natuurlijk nog helemaal geen zin in, maar uiteindelijk zou Jan Weel boer Jaap helpen om de klus alsnog te klaren.
Het zal wel gelukt zijn, maar Jaap belandde uiteindelijk dronken en vol in de mestpraam.
Bruiloften en partijen
Uiteraard werden er ook veel bruiloften en verjaarfeesten in het café gevierd.
Vroeger was het zo dat er met een bruiloft warm eten geserveerd werd. Er kwam soep, aardappelen, groente en vlees, en meestal pudding toe. Ze hebben een keer meegemaakt dat er drie dagen achter elkaar een bruiloft was. Terwijl de ene bruiloft nog aan de gang was, werd de bestelling van het eten voor de bruiloft van de volgende dag al gebracht. Aan slapen kwamen ze zulke dagen weinig toe.
En de dag erna alles met de hand weer schoon maken, dan stond je gewoon de hele dag af te wassen! Het kwam een keer voor dat Bertus Visser op de valreep kwam melden dat er in het café vergaderd moest worden. “Dat kan helemaal niet”, antwoordde Niek, “want ik heb die avond een bruiloft”. Maar Bertus hield vol en Niek besloot dat ze dan wel in de huiskamer konden zitten als ze een beetje stil deden. Eind van het liedje was dat de bruiloft al lang afgelopen was en de vergadering nog erg gezellig tot in de late uurtjes duurde.
Kermis
Jaarlijks terugkerend was natuurlijk de kermis. Deze werd volop gevierd door de Onderdijkers.
Er werd uiteraard veel gedronken maar het café had geen waterplaats voor de mannen. Daarom werd er meestal tegen de zijgevel van het gebouw geplast. Dat was natuurlijk niet zo fris en daarom had Riet’s vader van hout een hele mooie waterplaats gemaakt die afliep in de wik(sloot.) De kermis was echter nog geen uur aan de gang of de waterplaats stond al boven aan de dijk. Het werd dus weer tegen de muur plassen.
Nieuwe naam
De naam “ ’t Heltje” is ook met de kermis geboren. Dat kwam door de huiskamer die grensde aan het café. Om in deze kamer te komen moest je een stukje naar beneden. De klanten die daar gingen zitten zeiden: “wij gaan wel naar beneden, naar de hel”. Bij een volgende verbouwing had Jan Peerdeman een nieuwe bar gemaakt en daarop de naam “t Heltje” gezet. Het is altijd zo gebleven.
Met kermis was er een bandje uit Volendam dat kwam spelen. Al bij de eerste klanken van het nummer “Boel, boel, boel”, stonden alle kermisgangers op stoelen en tafels. Geweldig was dat!
Tijden veranderen
De bank kreeg een eigen gebouw, er kwam een dorpshuis in Onderdijk met een gymzaal.
De voetbal en Jong Leven verhuisden naar het dorpshuis, de damclub en de toneelvereniging hielden op te bestaan. Er kwam meer toerisme, mede door de beide campings Vislust en de Groote Vliet.
Dit leverde weer klandizie op door de vissers, het café kreeg hotelkamers en botenverhuur.
Maar altijd waren ze aan het werk, de zaak ging altijd voor.
Niek en Riet zijn gestopt eind 1973. De zaak werd verkocht aan Martien en Elly Jong.
De familie Jong heeft het café eind jaren ’80 weer verkocht aan Jos en Ria Koper-Brandsen.
In 1992 werd er de motorzaak Nesville van Kees en Vera Brandsen-Koning gevestigd.
Na een jaar rustig aan, konden Niek en Riet in 1975 de sigarenzaak van vd. Berg aan de Dorpsstraat in Wervershoof overnemen. Dit was ook weer een mooie tijd met veel contact met dorpsgenoten maar ook vrije avonden en tijd voor het gezin; ongekend!
Toen Niek 57 was kon hij zich met een regeling laten uitkopen. Steeds minder mensen rookten of kochten het elders, en ze hebben toen van deze regeling gebruik gemaakt.
Maar hun tijd in het café blijft onvergetelijk!
