Kaatsen. Wie doet dat nog? Deze Oudhollandse sport is toch al lang uitgestorven? Niet in Onderdijk want daar wonen de laatste der Mohikanen. En zij kaatsten óók tijdens Kermis Keut. Tijd voor een gesprek met trouw kaatser en Keuter Jos Stavenuiter.
Het Keuter kaatsen op zich heeft weinig met kermis te maken en gaat al ver terug. Kaatsclub ‘Ons Genoegen’ werd in 1921 in Onderdijk opgericht. Vroeger werd er in heel Nederland veel gekaatst. Tegenwoordig ligt het zwaartepunt in Friesland. Het was een populaire sport waar jong en oud aan mee deed. Wekelijks kwamen de groepen bij elkaar om wedstrijden te spelen, ook wel in andere plaatsen.
Mannen vol humor
Jos (60) kwam met het kaatsspel in aanraking via zijn ome Meindert. ‘Ik mocht met hem mee en vond het meteen leuk. Omdat ik veel jonger was dan de meesten, was ik al snel één van de sterksten. Buiten dat voelde ik me thuis bij die humoristische mannen. We hebben wat af gelachen, en nog!’
Onder de dijk
Jos en zijn Nel wonen in het meest noordwestelijke puntje van Onderdijk, achter de dijk. 100 meter verderop werd hij geboren. Op die plek hadden zijn ouders een bollenbedrijf waar hij al in zijn jonge jaren meehielp. Na het rooiseizoen werd het Keuter Kermis. Toen nog gevierd in de drie cafés die Onderdijk rijk was: ’t Heltje, de Vooroever en de Welkomst. Het kermiskaatsen was een vast onderdeel van kermis.
Kaatsenbaan
Jos: ‘Heel vroeger werd er gekaatst voor café de Vooroever. Het werd er de ‘kaatsenbaan’ genoemd. De dijk diende destijds als tribune. Het evenement is nog eens vermeld in een krant in Friesland. Ze wisten daar niet wat ze zagen, zo druk. Mensen die al lang niet meer op het dorp woonden kwamen er speciaal voor terug. Voor kermis, maar ook voor het kaatsen. Later is het verplaatst naar het sportveld van de Strandvogels. Begonnen we ’s ochtends om 10 uur tot donker aan toe. Gezellig met een potje bier. De stemming wordt wat meliger, ballen worden gemist. En dan waren daar de hilarische variété acts van de gebroeders Broedersz.’
Buurman en buurman
De kaatsclubs van Onderdijk en Wervershoof fuseerden in de jaren ’70. Toen was er kermiskaatsen in zowel Onderwijk als Wervershoof. Theo Broedersz en Meindert Laan, waren de facilitair medewerkers; onze eigen ‘buurman en buurman’. Naast onderhoud en reparatie van materiaal hield dat in dat zij de koelkast en kisten bier verhuisden naar de VVW kleedkamers. Want het blijft wel kermis natuurlijk.
Kermiskaatsmaandag
Tegenwoordig is het kermiskaatsen terug in Onderdijk en blijft het beperkt tot de maandag van 10.00 tot 15.00 uur. Nog altijd een mooie traditie. Jos: ‘We hebben een eigen bergruimte naast het strandvogelsterrein en komen op kermismaandag bij elkaar om 10.00 uur. Sjaak Stroet zorgt voor een koelbox vol bier en fris. Tijdens kermis komen veel mensen uit nieuwsgierigheid even kijken, ook vrouwen en kinderen.’
Recreatieve topsport
Bezoekers zijn vaak aangenaam verrast. Het kaatsspel behelst meer dan je zou denken. Je hebt een leren handschoen nodig. Die kun je in een sportzaak kopen, maar het beste is ‘m op maat te laten maken. Het spel vraagt om behendigheid en balgevoel. En door training kun je beter worden. In Bolsward zijn er voor alle leeftijden kaatsteams en spelen ze op topniveau. Wij doen het recreatief. De club speelt iedere zaterdag en je kunt vrijblijvend meedoen. Het aantal deelnemers is niet zo belangrijk. Momenteel zitten we op zo’n 10 personen elke week. Vaste leden zijn Anne de Jong, Jaap Slaman, Joost Mol, Kees laan, Bas Roozendaal. De meesten zijn 60+, maar er komen ook weer wat dertigers bij. De club hoopt de 100 jaar te kunnen vieren in 2021.
Hoe groot of klein ook de groep, Jos kijkt weer uit naar het kermiskaatsen. Een sportief begin van de dag die voor hem zal eindigen in het feestgedruis bij de Welkomst. ‘Ik ben en blijf een echte Keuter en daar hoort natuurlijk een kermisborrel bij!’
