De wereld staat op zijn kop. Dat is universeel wanneer je een dierbare verliest, ongeacht de oorzaak van het overlijden. Verdriet, verbazing, boosheid, maar ook opluchting en dankbaarheid zijn emoties die elkaar afwisselen. Een mooi afscheid helpt bij het rouwproces. Een afscheid dat past bij de wensen van de overledene en dat invulling krijgt van nabestaanden die elkaar nabij staan en steunen. En juist dat wordt hevig verstoord door de Corona. Afscheid nemen gaat volgens wetten en regels, afscheid op afstand. Ook in onze dorpen krijgen we ermee te maken. Een uitvaart vol beperkingen. Hoe werkt dat en hoe voelt dat? De familie van de onlangs overleden Jaap van Ophem deelt hun persoonlijke verhaal. Waarvoor groot respect en dank.
Op 5 april is onze vader, opa en overopa Jaap van Ophem na jarenlang ziek te zijn geweest rustig in zijn slaap overleden. Hij is 86 jaar geworden.
Toen onze vader stervende was hebben wij er weinig ruchtbaarheid aangegeven. De laatste paar jaar werd ons vaak gevraagd hoe het met vader ging en als we vertelden dat het slecht met zijn gezondheid ging werden we niet meer serieus genomen. Zo vaak kroop hij door het oog van de naald in de laatste 10 jaar. Wij leefden vaak in spanning en als pa er dan weer boven opkwam hadden we het er altijd over dat hij een leger van beschermengelen boven z’n hoofd had hangen.
We hebben het enorm getroffen dat we bij het verzorgingshuis naar binnen mochten toen pa op zijn sterfbed lag. Dankbaar dat we de gelegenheid hebben gekregen om afscheid te kunnen nemen. Wel waren we opeens erg afhankelijk van ons medemens en/of zij zich aan de coronaregels zouden houden. Vele medecollega’s werden naar huis gestuurd omdat ze verkouden waren. De kunst werd om zelf gezond te blijven.
Kleindochter Isabelle heeft afscheid genomen via video bellen. Pa had een dikke glimlach op zijn gezicht toen hij haar zag en was blij dat dit tegenwoordig mogelijk is. Isabelle had een longontsteking en het was de vraag of ze corona had. Gelukkig bleek na een test dat dit niet zo was en kon ze op de valreep nog bij de begrafenis zijn.
Na het overlijden van pa was het ons al snel duidelijk dat het een hele andere begrafenis zou worden dan we samen met pa een paar jaar terug hadden bedacht. Pastoor die zich terughoudend opstelde, geen condoleance, geen koor, niet meer dan 30 personen. Ook mochten we niet de dag en tijdstip van de begrafenis bekend maken om een toeloop van mensen te voorkomen. De beslissing was snel gemaakt. We doen het zelf en maken er een mooi afscheid van op de begraafplaats. We kregen goede adviezen en begeleiding van Erika Zuijderwijk, want er moest veel geregeld worden in korte tijd. Moeilijk was het om ooms en tantes te moeten bellen met het bericht dat onze vader was overleden en dat zij niet bij de begrafenis aanwezig konden zijn. Gelukkig kregen wij een sleutel van het uitvaartcentrum en konden ooms en tantes met in achtneming van de coronaregels en met 2 personen per keer op hun manier afscheid nemen.
Na het overlijden mochten wij bij het verzorgingshuis niet meer naar binnen. Een verhuisteam heeft alles ingepakt en vervolgens op afspraak buiten gezet, waar wij alles op mochten halen. De dag voor de begrafenis zijn wij kinderen gaan zeilen op de Groote Vliet. Lekker rustgevend bij weinig wind met mooie terugblikken en gedachten aan onze ouders.
Toen werd het toch nog even spannend. De rouwkaart die aangetekend en met spoedverzending opgestuurd was werd niet aan kleinzoon Sjoerd in Leuven-België persoonlijk overhandigd. Deze was bij iemand anders in de brievenbus gegooid. Gelukkig kwam deze boven water en mocht Sjoerd met dit bewijs de grens passeren.
Op de dag van begrafenis verzamelden kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen zich buiten bij het uitvaartcentrum. Geen handen schudden, geen knuffels en omarmingen. Op 1,5 meter elkaar condoleren, een vreemde belevenis. De kist werd gedragen door kinderen en kleinkinderen. Bij de kerk werden we opgewacht door Rina Schouten en Monique van Velzen van de avondwake groep. Kees Botman had spontaan aangeboden om het ‘In Paradisum’ te zingen en ging ons voor naar de begraafplaats. Daar sta je dan op de begraafplaats in een grote cirkel op 1,5 meter uit elkaar en kijk je elkaar aan. Het voelde ongemakkelijk. Rina en Monique hadden veel informatie over onze vader ingewonnen en door hun mooie woorden voelden wij ons snel op ons gemak. Het was tevens mooi zonnig weer en de vogels zongen uit volle borst, wat ons af en toe een glimlach ontlokte zo gingen ze tekeer. Jan had een heel toepasselijk gedicht over de tulp, die in pa zijn leven een belangrijke rol speelde. Tineke sprak een mooi gedicht uit over de gouden draden die ons verbonden met elkaar. Dieuwke zong op een prachtige gevoelige manier onder begeleiding van haar zoon Sjoerd op gitaar het lied ‘Roller coaster’ van Danny Vera. Theo had het in memoriam over pa zijn leven geschreven en las dit voor. Dieuwke en Sjoerd brachten nogmaals een lied. Alles is gefilmd, zodat de ooms en tantes het terug kunnen kijken. Zo hebben we op een fijne intieme manier afscheid genomen van pa op de begraafplaats. We waren er na afloop allemaal van overtuigd dat het op deze manier mooier was dan verwacht. Nadat Isabelle het kruisje achter in de kerk had opgehangen en nog even een kaarsje voor onze moeder had opgestoken stonden we buiten de kerk weer in een grote cirkel. Geen broodmaaltijd na afloop, geen borrel op het leven, geen omarmingen. Het is zoals het is
Ieder ging met zijn eigen gezin huiswaarts, maar met de belofte ‘we komen na het coronatijdperk weer bij elkaar en nemen alsnog die toast op het leven zoals we pa hebben beloofd’.Terugkijkend zijn we ontzettend dankbaar dat onze vader, opa en overopa zolang bij ons mocht zijn en nu zijn rust heeft gevonden.
De mooie woorden van PW 2010, Wil Sijm en Siem Grooteman in de Binding, de vele hartverwarmende blijken van medeleven in welke vorm dan ook hebben ons allen ontzettend goed gedaan in dit coronatijdperk. Samen staan we sterk en met z’n allen kunnen we enorm veel voor elkaar betekenen in deze tijd.
Vriendelijke groet, Conny
namens alle familieleden van Jaap van Ophem.
